Önceki yazımızda; Krizle mücadeleden IMF’siz çok daha başarıyla çıkılabileceğini, Arjantin örneği ile gördük. IMF’nin, elindeki devasa fonu (2,5 trilyon dolar), bu korona günlerinde hiç bir zaman reel ekonomiye destek amacıyla vermeyecektir. Aksine “eski normal”e uygun olarak kemer sıkma politikaları eşliğinde banka ve finansal kurumları bilançolarının iyileştirilmesine vereceğini tekrar irdeledik. Ardından da direktif almadan kurtuluş reçetemizi ortaya koymuştuk. Yani; “küçük ABD/özenti kapitalist” ülke olmaya çalışmak yerine onurlu ve milli kalkınma modeline geçmeli.
Son olarak, 2020 korona dünya görünümü raporunda IMF’nin, kurulu düzenin devamı için “eski normal”e ait beylik telkinlerini nasıl da sürdürdüğünü görelim
Dünya Ekonomik Görünüm Raporu.
Tespitler (Mantıklı Analizler)
► Bu Kriz Diğerlerine Benzemiyor: Şok çok büyük. Virüs, iş gücü arzını çok fazla düşürdü. Virüse karşı alınan tedbirler nedeniyle büyük çapta talep daralması, üretim azalması, istihdamın düşmesi, verimliliğin gerilemesi ve ürün kayıpları oluştu. Oluşan hasar; 2008 Küresel Mali Krizinden daha büyük hatta 1929 Büyük Buhranı'na yaklaşmış durumdadır. Şokun süresi ve yoğunluğu belirsizdir.
► Krizin Katmanları: Sağlık şoku, ekonomiyi yavaşlatan tedbirler, iç ve dış talebin düşmesi, sermaye akışının bozulması ve emtia fiyatlarının çakılması ve borsasının (hammaddeler: petrol, doğal gaz, kömür, değerli madenler, metaller; birincil ürünler: hayvanlar, hububat, kayısı, fındık vs. ) çöküşü; krizi katmanlı hale getirmektedir.
► Krizin Boyutları: Ekonomik yavaşlamanın ardından önce istikrar sonra toparlanma aşamasına geçilmesi gerekmektedir.
► Ekonomik Etkileri: Küresel büyüme durdu, 2008 Küresel Mali Krizinden daha kötü şekilde % 3 küçülecek. Üretim durdu, emtia fiyatları istikrarsızlaştı, enflasyon yükseldi ve tedarik zincirinde kesintiler ve azalmalar oluştu.
► Krizden Çıkış Senaryosu: Salgın, 2020'nin ikinci yarısında kırılacak, kısıtlamalar/tedbirleri gevşetilecek, önce istikrar sonrasında toparlanma ile ekonomi normalleşecek. Hatta 2021'de % 5,8 büyüme yakalanacak.
► Üç Kötü Senaryo: 1) Salgının etkisi % 50 daha uzun sürer. 2) Salgın, 2021'de daha hafif şekilde tekrar eder. 3) İki kötü senaryo üst üste biner.
► Gelişmiş Ekonomiler: Düşük petrol fiyatları; petrol ihraç eden ülkeler için sıkıntı, petrol ithal eden ülkelere fayda sağlayacak.
Alınması Gereken Tedbirler (Mantıklı Analizler)
► Hükümetler: Ekonomiye daha fazla katılım sağlamalı. Nakit transferleri, ücret sübvansiyonları, vergi indirimi, ve sosyal güvenlik primleri, ceza ve borç geri ödemelerinin uzatılması veya ertelenmesi gerekir.
► Enflasyon: Toparlanma süreci için enflasyon hedefleri tutturulmalıdır. Sürekli zayıf talep girdabına girilirse deflasyona düşülebilir.
► Bankalar: Kredi riskini, şeffaf şekilde değerlendirmeli, sıkıntılı hane halklarına ve firmalara kredi verilmeli.
“Eski Normal”e Dönme Gerekliliği! ve Paradigmanın İşletilmesi
► Ekonomi, “Eski Normal”ine Döndürülmeli: Ekonomik yavaşlama; uluslararası likidite sorununun çözülmesi ve uluslararası finansal sisteme tekrar entegre olunmasıyla aşılabilir.
► Sıkıntılı Finansal Ticaretler/İşlemler: Emtia piyasaları ve borsalardaki hisse senetleri, inanılmaz şekilde elden çıkarıldı. Dolaysıyla dolar fon sıkıntısı ortaya çıktı. (Dolara erişilmesi gerekir. Dolar yoksa en kısa zamanda temin edilmeli!).
► Merkez Bankaları: İkili takas (swap) hatlarını etkinleştirmeli.
► Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ekonomiler: Ekonomik destek sağlayabilmek için yeni dijital teknolojileri kullanılmalılar.
Altın Vuruş: IMF’den Borç Alınması (Paradigmanın İşletilmesi)
► Küresel Finans Kurumları (IMF ve Dünya Bankası): Tüm ülkeler, krizden çıkabilmeleri için Küresel Finansal Kurumlarıyla eşgüdümlü çalışmalıdırlar.
► IMF (Stand-By Anlaşmalarıyla): Sağlık ve finansman şoku nedeniyle sıkıntıya girmiş ülkelere, dış finansmana bağımlı olanlara ve emtia ihracatçılarına IMF’nin yardım etmesi gereklidir. Yaklaşık Bir Trilyon Dolar kaynağı bulunan IMF (Türkiye bütçesinin neredeyse 6 katı!), çeşitli kredi kuruluşları aracılığıyla hassas ülkeleri aktif olarak destekleyecektir.
Rapor böyle buyuruyor.
Bu arada raporda hiç; gelişim, yatırım, yüksek katma değer, ihracatın artırılması, gelirin tabana yayılması, know-how transferi yok. Bilişim teknolojileri (5G, 6G), yapay zeka, otonom sistemler ve siber uzay alanlarında atılımlar yapılmasından, kaynak ihtiyacının ise kıymetli madenlerden karşılanmasından yine bahsedilmiyor. (Yoksa bahsediliyor da ben mi görmüyorum!) Sizin anlayacağınız IMF, yine IMF’liğini yaptı, ayıdan post IMF’den dost olmaz.